Binomo Blogu Kripto Para Sözlüğü

Her gün piyasaya sürülen birçok kripto para ve token ile ilgili her şeyi takip etmek zor olabilir. Biri “kripto para” kelimesini duyduğunda hemen Bitcoin (BTC) veya Ethereum’u (ETH) düşünür, ama piyasada başka projeler de vardır, bu yüzden kriptoyla bağlantılı jargonun tamamını kavramanız gerekmektedir.

Yeni başlayanlar açısından, kriptosferde kullanılan tüm terminolojiyi nasıl anlayabilirsiniz? Kripto sözlüğü bu noktada devreye girer.

Kripto sözlüğü, bir çok kripto para, token ve altlarında yatan teknolojinin temel açıklamalarını içeren bir listedir. Yeni başlayanlara yardımcı olma ve kriptoya aşina olanların temelleri anlamasını sağlamak amacıyla, dijital para birimleriyle bağlantılı bazı temel konseptleri anlamanıza yardımcı olacak bu sözlüğü geliştirdik. 

Airdrop

Airdroplar, kripto firmalarının aktif yatırımcılara bedava veya küçük miktarda promosyonel aktivite karşılığında token vermek için kullandığı bir tür pazarlama tekniğidir.

Tüm Zamanların En Düşük Değeri (All-Time-Low)

Genellikle ATL olarak ifade edilen Tüm Zamanların En Düşük Değeri, coinin işlem gördüğü en düşük noktadır. Bir para biriminin tüm zamanların en düşük değeri (ATL) genellikle işlem yapılırken göz önünde bulundurulur, çünkü piyasa oyuncuları için önemli bir fiyat motivasyonu olabilmektedir.

Tüm Zamanların En Yüksek Değeri (All-Time-High)

Bir kripto paranın işlem geçmişindeki en yüksek fiyata “tüm zamanların en yüksek değeri” (ATH) denir. Varlığın yükseliş trendi kolayca ölçülebildiğinden, tüm zamanların en yüksek değerini tanımlamak basittir.

Anti-para Aklama (AML)

AML, insanların yasal olmayan yollarla elde ettikleri fonları meşru gelire dönüştürmelerini önlemek için tasarlanmış yasalar, kurallar ve prosedürlere verilen addır.

Bitcoin (BTC)

Para birimlerinin üretimini düzenlemek ve fon aktarımını doğrulamak için şifreleme tekniklerinin kullanıldığı, herhangi bir merkez bankasından bağımsız çalışan bir tür dijital para birimidir. Bitcoin, 2009 yılında Satoshi Nakamoto takma adını kullanan bilinmeyen kişi(ler) tarafından yaratılmıştır. Sistem, merkezi bir otorite olmadan çalışır: Bitcoinleri uçtan-uca ağ düzenler ve işlemler ağ düğümleri tarafından doğrulanır. Bitcoinler madencilik ve diğer varlıklarla takas yapılarak elde edilebilir.

Bitcoin adresi türleri

Şu anda kullanılmakta olan üç bitcoin adres formatı bulunmaktadır:

1. P2PKH adresler 1 sayısıyla başlar.
   Örnek: 1BvBMSEYstWetqTFn5Au4m4GFg7xJaNVN2.
2. P2SH adresler 3 sayısıyla başlar.
   Örnek: 3J98t1WpEZ73CNmQviecrnyiWrnqRhWNLy.
3. Bech32 adresler “bc1 adresler” olarak da bilinirler, bc1 ile başlar.
   Örnek: bc1qar0srrr7xfkvy5l643lydnw9re59gtzzwf5mdq.
4. QR Kodları da cüzdan adresi olarak kullanılabilmektedir.

Bitcoin cüzdan adresleri

Bitcoin, harf ve sayılardan oluşan Bitcoin cüzdan adreslerine gönderilebilir ve buralardan alınabilir. Bitcoin cüzdan adresleri, eposta adresleri gibi halka açık kılınabilir ve size Bitcoin göndermek isteyen diğer kişilere verilebilir.

Bitcoin cüzdan adresi örneği aşağıda gösterilmiştir:

3F1tAaz5x1HUXrCNLbtMDqcw6o12Nn4xqX

İlave olarak cüzdan adresi QR kodu olarak da gösterilebilmektedir.

Block chain, blockchain

Bitcoin block chaini, tüm Bitcoin işlemlerinin genel olarak erişilebilir kaydıdır. Bu terim, “genel defter” olarak da ifade edilebilmektedir. Block chain, her bitcoin işlem verisini ilk işlemden başlayarak kronolojik sırayla gösterir. Herhangi bir kimse block chainin tamamını indirebilir ve inceleyebilir. Aynı zamanda block chaini internet üzerinden görüntülemek için block explorer da kullanabilirsiniz. Blockchain, kimin neye ve ne zaman sahip olduğunun kaydını tutan dijital bir defterdir. Merkeziyetsizdir, yani bunu kontrol eden herhangi bir merkezi otorite bulunmaz. Bu, sansürleme, dolandırıcılık ve hacklemelerden bağışık olduğu anlamına gelmektedir. 

Coin kilitleme

Coin kilitleme olarak da bilinen coin kilidi, alıcı, satıcının kriptosunu ödemeden teklifi kapatma niyetiyle escrow’da tuttuğunda gerçekleşir. Bu kripto para scaminin tipik bir örneğidir. Bunun kurbanları genellikle kısa süre içinde satmak üzere büyük miktarlarda kripto satın almak niyetinde olan yeni yatırımcılardır.

Soğuk Cüzdan

Soğuk depolamada tutulan bitcoin cüzdanları “soğuk cüzdan” olarak bilinir. Bu, internet bağlantısı olmayan donanımlar anlamına gelir. Soğuk Cüzdanlar, Bitcoin kullanıcıları arasında popülerdir. Bunun nedeni birikimlerini herhangi bir kişinin bilgisayarlarına veya telefonlarına girme riski olmadan güvenli bir yerde tutmalarına olanak vermesidir.

Onay

Onay, ağın işlemi onaylamak üzere madencilik algoritmasını kullandığını gösterir. Bitcoin transfer ettiğinizde onay alırsınız. Onaylanmış bir işlem değiştirilemez veya iki kez harcanamaz.

Kripto para

Dijital varlık olarak da bilinen kripto paralar, işlemleri güvenlik altına almak ve doğrulamak için bir merkezi banka yerine kriptografiye dayanan bir para türüdür. Yaratılan ilk kripto para Bitcoin’dir. Kripto paralar, merkezi elektronik para ve merkezi bankacılık sistemlerinin aksine merkeziyetsiz kontrol kullanırlar. Merkeziyetsiz kontrol, blockchain ağındaki uçtan-uca işlemlerle elde edilmektedir. Merkeziyetsiz olduklarında, büyük oranda regüle edilmezler (bunun hakkında kanunları olan bazı bölgeler dışında) ve kripto para kullanılarak gerçekleştirilen işlemler geri döndürülemez. Merkezi bankacılık sisteminde var olan aracıların ortadan kaldırılması kripto paraları popüler, kullanması kolay, şeffaf ve güvenli hale getirmiştir. 

Escrow Ücreti

Escrow ücretleri escrow hizmetinin maliyetini ödemek için kullanılır.

Ethereum (ETH)

Ethereum, geliştiricilerin merkeziyetsiz yazılım çözümleri oluşturmalarına ve uygulamalarına olanak veren blockchain-tabanlı açık yazılım uygulamasıdır. Ethereum da Bitcoin gibi umumi merkeziysetsiz blockchain-tabanlı bir ağdır. Ethereum block chain teknolojisi herhangi bir merkeziyetsiz uygulamanın kaynak kodunu gerçekleştirecek şekilde tasarlanmıştır. Ethereum blockchain ağında, bitcoin yerine ağın yerel tokenı olan Ether madenciliği yapılmaktadır. 

Borsa

Borsa veya kripto para borsası, yatırımcıların farklı itibari para birimlerini veya altcoinleri kullanarak kripto alıp satabildikleri dijital pazar yerleridir. Kripto para borsa platformları alıcılarla satıcıları eşleştirir. Geleneksel hisse senedi borsalarında olduğu gibi yatırımcılar piyasa emri veya limit emir verek kripto para alıp satabilirler.

İtibari para (Fiat)

İtibari para olarak da bilinen itibari para birimi, bir devletin yasal banknot olarak kabul ettiği ancak herhangi bir gerçek varlık tarafından desteklenmeyen paralardır. Para yaratmak için kullanılan ham maddelerin değerinin aksine, itibari paranın değeri arz ve talep ilişkisine göre belirlenir. İtibari para, ancak devlet onaylarsa veya iki taraf onun değeri konusunda hemfikirse değerlidir. İtibari para birimleri ilk ortaya çıktıklarında, emtialarla desteklenen paraların yerine geçmesi amaçlanmaktaydı.

Hash

1. Herhangi bir Bitcoin işleminin özel kimliği.
2. Bitcoin madencilerinin ağı güvenlik altına almak için bloklara uyguladıkları matematiksel denklemdir.
3. Hashlerin uzunluğu sabittir ve bu, blockchaine girmeye çalışan birinin hash uzunluğunu belirlemesini neredeyse imkansız hale getirir. 

Sıcak Cüzdan

İnternet bağlantısı olan bir makinede bulunan Bitcoin cüzdanı sıcak cüzdan olarak ifade edilir. Sıcak cüzdan, genellikle masaüstü veya akıllı telefonlarda kurulur. Sicak cüzdana online erişilebilir ve kripto para işlemlerini hem sahipleri hem de kullanıcılar için daha kolay hale getirir.

Defter (Ledger)

Genellikle finansal hesapların işlemleri ve bakiyelerinin listesini içeren fiziki veya elektronik kayıt defteridir. Bitcoin blockchaini ilk dağıtılmış, merkeziyetsiz, genel defterdir.

Marjin

Marjin, güncel maliyetin nihai satış değerine veya brüt kara ulaşması için eklenen miktardır. Hesaplamak için hem itibari para miktarı hem de yüzdesi kullanılabilir. Hem pozitif hem de negatif marjinler olabilir ve negatif marjin, alıcının ögenin maliyet fiyatından daha az ödemesini beklediğinizi gösterir.

Madenci

Blokları yeni işlemlerle güncelleyen ve diğer madenciler tarafından oluşturulan blokları doğrulayan bir bilgisayar veya bilgisayar setidir. Madenciler eforları karşılığında işlem ücretlerini topladıktan sonrasında yeni bitcoinler alırlar. Blockchainde işlemlerin onaylanma ve güncellenme süreci Bitcoin ağının güvenlik altına alınmasına ve kendi bütünlüğünü sürdürmesine yardımcı olur.

Madencilik

Bitcoin madenciliği Bitcoin blockchaininin işlemleri doğrulaması için bilgisayar donanımıyla matematiksel ve kompleks hesaplanmaların gerçekleştirilmesini ifade eder. Madenciler doğrulanmış her blok için bitcoin almalarının yanında, onayladıkları işlemlerden kesintiler de alırlar. Blokları çözme sürecine madencilik denir. Gitgide daha fazla insanın Bitcoin’i kullanmaya başlamasıyla, geçerli blok bulma zorluğu önemli oranda artmıştır. Bir bloğu çözmek için madenciler, özellikle bu amaç için tasarlanmış bilgisayar ekipmanları kullanarak kompleks matematiksel hesaplamalar gerçekleştirirler. Bu türde işletim gücüne hashing gücü veya hash oranı denmektedir.

Teklif

Satıcının belli bir hisse senedi veya varlık için istediğini iddia ettiği fiyat, teklif fiyatı olarak bilinir. Teklifler, alış veya satış teklifleri olabilir. Alış teklifi, farklı türde bir ödeme şekliyle kripto para satın almak isteyen kişilerin koydukları piyasa teklifiyken, satış teklifi, belirtilen ödeme metoduyla kripto paralarını takas etmek isteyen kullanıcıları ifade etmektedir.

Teklif Koşulları

Teklif koşulu(ları), işlemin gerçekleşmesinden önce yerine getirilmesi gereken şartların kısa açıklamasıdır. Alıcılar, teklif koşullarında işlemin sonlandırılması için gereken herhangi bir ilave bilgiyi belirtmesi ve işlemin tamamlanması için satıcının yapması gereken görevlerin listesi, teklif koşullarının sık görülen bileşenleridir.

Uçtan-Uca

Uçtan-Uca, katılımcıların merkezi bir sunucu yerine doğrudan birbirleriyle iletişime geçtikleri bir ağ türüdür. Bitcoin ağı, uçtan-uca bir ağdır.

Sabitlenmiş para birimi

Böyle bir para biriminin değeri belirlenen varlığa sabit kalacak şekilde planlanmıştır. Kripto paralarda “sabitlenmiş” terimi genellikle değeri doğrudan ABD doları veya euro gibi güvenilir geleneksel bir para biriminin değerine bağlantılandırılmış bir dijital varlığı ifade eder. Stablecoin veya kripto para sabit bir fiyata bağlanmaktadır.

Fiyat Noktası

Fiyat noktası, benzer ürünlerin maliyetiyle rekabet edecek şekilde seçilen, ürünün önerilen listeleme fiyatıdır. Ürün, ilk piyasaya sürüldüğünde belirlenmiş bir fiyata sahip olabilir, ancak bu fiyat piyasa koşulları ve rekabetine bağlı olarak değişebilir. Her borsa platformu fiyat noktaları belirler ve bazı fiyat noktalarına genel olarak erişilemeyebilir.

Özel Anahtar

Özel anahtar, belli bir cüzdanda saklanan Bitcoinlerdeki sahipliğinizi gösteren karakter ve sayı setidir. Özel anahtarı şifre gibi düşünün. Özel anahtarlar, cüzdanınızdan kriptografik imzayla Bitcoin transfer etmenizi sağlar, bu yüzden kimseyle paylaşılmamalıdır. Bu bakımdan online bankacılık şifrenize benzetilebilir.

Genel adres

Genel bitcoin adresi oluşturmak için genel anahtarın kriptografik hashi kullanılır. Tipik olarak genel adres “1” ile başlar. Genel adres eposta adresine benzetilebilir. Epostaların eposta adreslerine gönderilmelerine benzer biçimde, bunlar da herhangi bir yerde dağıtılabilir ve bitcoin alımı için kullanılabilirler.

Genel anahtar

Özel anahtardan gelen karakter ve tamsayı setidir. Herhangi bir kişi genel anahtarı kullanarak Bitcoin alabilir. Bitcoin özel anahtarı, rastgele sayı yaratıcısı olarak da düşünülebilecek bir tamsayıdır. Bitcoin ağı, bu anahtarları yeni bitcoinler yaratmak, kullanıcılar arasındaki işlemleri doğrulamak ve dolandırıcılığı tespit etmek için kullanır.

Genel makbuz

İşlem yapılan Bitcoin’in alındığını ve işlemin başarılı olduğunu kanıtlayan mesajdır.

Satıcı

Kripto para işlemi yapan kişiler satıcı olarak bilinir. Satıcı ödemeyi onayladığı anda, kripto varlıkları anında escrowdan transfer etmesi gerekir. Satıcı serbest bırakmaması halinde bitcoin escrow’da kalacaktır.

Tether (USDT)

Tether (USDT), Amerikan dolarına (USD) sabitlenmiş bir stablecoindir.

İşlem

İşlem, bir cüzdandan başka bir cüzdana Bitcoin işlemini belirten blockchain kaydıdır. Bitcoin adresleri arasında veri gönderimi ve alımı işlemi oluşturur. Normal bir finansal işlemde bir taraftan başka bir tarafa para hareketi gerçekleştirdiğiniz gibi, iki taraf arasında bilgi (Bitcoin) aktarımı yaparak aynı şeyi Bitcoin’le de yapabilirsiniz.

İşlem Ücreti (Madenci Ücreti)

“Madenci ücreti” olarak da bilinen işlem ücreti, madenci tarafından her işlemden alınan kripto toplamıdır. Madenci ücreti, mevcut piyasa koşullarına ve blokları onaylamak için gereken işlemci gücü miktarına göre belirlenmektedir (ör. işlemleri onaylamak).

İşlem ID’si (TXID)

İşlem ID’si veya TXID, bir Bitcoin işleminin kimlik numarasıdır. Coin’in blockchaininde her işlemi etiketleyen alfanümerik bir satırdır.

Güvenilir/Engellenmiş

Diğer kullanıcılara güvenmek, olumlu deneyim yaşadığınız alıcı ve satıcılarla iletişim halinde kalmanın efektif yoludur. Böylelikle tekfli sayfası bu kişilerin tekliflerini daha ön sıralarda gösterecektir. Teklif sayfası, tekliflerinizi yönetmek ve potansiyel alıcı ve satıcılarla iletişim halinde olmak için harika bir yoldur. Bu, güven inşa etmenize olacak verecek ve kripto para satmanızı veya almanızı kolaylaştıracaktır. Kötü deneyim yaşadığınız alıcılar veya satıcılardan kaçınmak için bloklama harika bir stratejidir. Kripto para satmanız halinde tekliflerinizi göremezler. Kripto para almanız halinde de onların tekliflerini görüntüleyemezsiniz. 

Cüzdan

Cüzdan, satın alım yapmak için kullanılan özel Bitcoin anahtarlarının bulunduğu bir depodur. İtibari paraların bulunduğu fiziki cüzdanınız gibi bir Bitcoin cüzdanı da Bitcoinlerinizi güvenle saklayabildiğiniz, aktarabildiğiniz ve alabildiğiniz bir sanal cüzdandır. Sıcak ve soğuk cüzdanlar dahil olmak üzere çeşitli türde cüzdanlar bulunur. Sıcak ve soğuk cüzdanlar, kripto paralar için iki saklama türüdür. Sıcak cüzdan, kripto para hesabınızdan para göndermenize ve almanıza olanak veren ancak kripto paranın kendisini saklamayan bir online cüzdan türüdür. İşlem yaptığınızda kripto, güvenlik sebebiyle bir escrow hesabına gider. Soğuk cüzdanlar, kripto parayı saklayan çevrimdışı cüzdanlardır.