Robo-danışmanlarda kişiselleştirme

1966 ve 1972 arasındaki ilk mobil robotlardan, Duygusal Robot Buddy ve Robot Şefi Moley gibi günümüz harikalarına kadar, robot teknolojisinin gelişimi hep büyüleyici oldu. Bu gelişmeler, insanların hayal gücünü yansıtırken aynı zamanda yaşamın farklı yönlerine yeniden şekil verdi. Bu olağanüstü dönüşümlerden biri de finans sektöründe gerçekleşti. Finans sektöründeki robotik gelişmelerde robo-danışmanlar öne plana çıkıyor.

Bu çok yönlü finans danışmanları ilginizi çekti mi? Öyleyse okumaya devam edin.

Robo-danışmanlık nedir?

Robo-danışman, yatırım konusunda danışmanlık hizmeti sunması için geliştirilmiş algoritmaların ve teknolojilerin yer aldığı dijital bir platformdur. Bu teknoloji odaklı yaklaşım sayesinde insan müdahalesine daha az ihtiyaç duyulur. Bu da sorunsuz bir yatırım deneyimi arayan bireyler için robo-danışman kullanmayı cazip kılar.

Robo-danışmanlık hizmetleri, 2008 ekonomik krizinin yol açtığı fırtınalı bir finans dünyasında ortaya çıktı. Ekonomik belirsizlik dönemi, daha verimli ve uygun maliyetli yatırım çözümlerine olan talebi artırdı. Robo-danışmanlar, geleneksel finans danışmanlarının talep ettiği ücretlerden daha az bir ücret gerektiriyor ve yatırımları yönetmek için yenilikçi bir yöntem sunuyordu.

2010’da Betterment, yatırımcılar için çeşitlendirilmiş portföyleri aktif olarak yöneten ve yeniden dengeleyebilen bir dijital ara yüz geliştirdi ve robo-danışmanlık alanında önemli bir rol kazandı.  Betterment’ın başarısının ardından robo-danışmanlık sektörü hızla genişledi. Charles Schwab, 2015 yılında Schwab Intelligent Portfolios’u tanıttı. Morgan Stanley ile SoFi ise Morgan Stanley Access Investing ve SoFi Invest gibi platformlar açarak, onları takip etti.

Nasıl çalışır?

İşte, robo-danışmanların otomasyon ve kişiselleştirme arasındaki dengeyi nasıl sağladığı.

Robo-danışmanlar, online anketler aracılığıyla yatırımcı hakkında temel veri toplayarak başlar. Bu anketler; yaş, risk toleransı, emeklilik zaman çizelgesi ve yatırımcının piyasa dalgalanmalarına karşı tepkisi gibi faktörler hakkında içerir. Genellikle gelir, borç seviyesi ve mevcut varlık tahsisi gibi ek demografik ve finansal bilgiler de göz önüne alınır.

Robo-danışman, topladığı veriler ve risk profili sayesinde oluşturduğu algoritmayı kullanarak müşterinin bireysel durumuna uygun çeşitlendirilmiş bir portföy tasarlar. Bu portföyde farklı varlık türleri vardır yani varlıklar kişiye göre değişir. Bunun nedeni danışmanların, müşterinin risk toleransına ve finansal hedeflerine uygun kişiye özel varlık tahsis stratejisi belirlemeleri gerektiği içindir. Bu strateji, yatırımcının rahatlıkla üstenebileceği risk seviyesi ile potansiyel kazançları dengelemeyi amaçlar.

Portföy bir kere oluşturulduğunda, robo-danışmanlar düzenli olarak portföyü dengeler. Bunu yatırımları tahsis edilmiş değerlere ulaşmak için sürekli düzenleyerek yapar. Bu sayede portföy, daha önceden belirlenen risk seviyesinde kalır ve pozisyon büyüklüğü de potansiyel büyüme fırsatlarını yakalamak için düzenlenir.

Günümüz robo-danışmanlarının eğitici yönü

Portföy yönetiminin ötesinde, birçok danışman platformu kullanıcılarını yatırım, bireysel finans ve önerilerinin arkasındaki prensipler konusunda eğitmeye çalışır.

• Yatırım temelleri: Tüm yatırımcıların, finansal piyasalar konusundaki bilgisi iyi bir seviyede olmayabilir. Bu nedenle danışmanlar; varlık sınıfları, risk ve kazanç, çeşitlendirme ve piyasa volatilitesinin etkisi gibi temel yatırım kavramlarını açıklayan eğitici içerik sağlarlar.
• Portföy bileşimi: Robo-danışmanlar, neden belirli yatırım seçeneklerinin seçildiğini ve bunların kullanıcının finansal hedeflerine nasıl katkı sağlayacağını açıklayabilirler.
• Piyasa hakkında öngörüler ve güncellemeler: Bazı robo-danışmanlar, bültenler, makaleler veya blog gönderileri üzerinden sizlere piyasa öngörüleri ve son güncellemeleri gibi bilgiler sunabilirler. Bu bilgiler yatırımcıları genel finansal durum hakkında bilgilendirir.
• Finansal planlama rehberliği: Yatırım dışında, bu araçlar emeklilik planlaması, vergi açısından verimli yatırım ve tasarruf stratejileri gibi daha geniş ve uzun vadeli finansal planlama konularında da yol gösterici olabilirler.
• İnteraktif araçlar: Bazı robo-danışmanlar, kullanıcıların farklı senaryoları denemelerine ve önerilerin portföylerinin nasıl etkilenebileceğini görmelerini sağlamak için etkileşimli araçlar sunabilirler. Bu sayede, farklı faktörlerin yatırımın sonuçlarını nasıl etkileyebileceğini daha iyi anlarsınız.

Kişiselleştirilmiş önerilerin yararları

Robo-danışmanlar, önceki dönemlerde elde etmesi zor olan kişiselleştirilmiş yatırım tavsiyelerini, teknoloji kullanarak ve insan müdahalesini en azda tutarak sunar. Bu sayede de danışmanlık ücretleri önemli ölçüde azalır. Bu da profesyonel yatırım tavsiyelerine olan erişilebilirliği hiç olmadığı kadar arttırır ve çok sayıda kişinin bilgiye erişimini sağlar ve yatırımı demokratikleştirir. Ofis saatleri ile çalışan geleneksel danışmanların aksine robo-danışmanlar internet bağlantısı olan her yerden ve her saatte ulaşılabilirler.

Bu platformlar, bir strateji üzerinden belirli eylem adımlarını seçer ve bunları ayrıntılı olarak açıklar. Bu sayede sizi hedeflerinize yönlendirir. İlerleme ve hedefleriniz üzerine size sürekli geri bildirim sağlaması motivasyon da sağlar ve finansın büyük resmine odaklanmak kolaylaşır.

Robo-danışmanların sağladığı avantajlardan biri de zaman tasarrufudur. Birden fazla önceliğiniz var ise (işler, ev işleri, yaşlı bakımı, çocuklar ve diğer aile işleri gibi), yatırım portföyünü yönetecek ve ilgilenecek zamanı bulmak zor olabilir ve genellikle yatırımı yapılacaklar listenizin alt sıralarına koymak zorunda kalabilirsiniz. Ancak robo-danışmanın ilk kurulumu tamamlandığınızda ve otomatik depozitolar oluşturduğunuzda portföylerinizi otomatik moda alabilirsiniz.

Robo-danışmanlar en çok kime uygundur?

Robo-danışmanlar, az miktarlar ile yatırım dünyasına girmek isteyen deneyimsiz yatırımcılar için daha uygundur. Kullanıcı dostu ara yüzleri ve otomatik süreçleri, özellikle çevrimiçi platformlara aşina olan ve teknolojiyi servet yönetiminde kullanmayı isteyen teknoloji meraklısı milenyum ve Z kuşağı yatırımcılar için oldukça cezbedicidir.

Kişiselleştirilmiş robo-danışmanlar daha az müdahaleci bir yaklaşımı tercih eden ve kendi kendine yatırım yapmayı isteyen yatırımcılara da hitap eder. Pasif yatırımcılar da bu araçlara uyum sağlar. Çünkü bu yöntem, aktif ticaretin karmaşıklıkları olmadan piyasa ile uyumlu kazançlar elde etmek isteyen ve uzun vadeli büyümeyi arayanlar için de uygun bir seçenektir.

Ancak, robo-danışman, finansal durumları daha karmaşık olan ve net değeri yüksek olan bireyler için en uygun seçenek olmayabilir. Genellikle ETF’ler ve endeks fonlarını içeren sınırlı yatırım seçenekleri, önemli varlıklara sahip bireylerin ihtiyacı olan özelleştirilmiş stratejileri sağlayamayabilir. Benzer şekilde, portföylerini aktif olarak yönetmeyi tercih eden yatırımcılar, bireysel hisse senedi olanlar veya alternatif yatırım stratejilerini takip edenler, robo-danışmanların sunduğu imkanları sınırlı ve kısıtlayıcı bulabilirler.

Riskler ve limitasyonlar

Robo-danışmanların sınırlı olduğu en önemli alanlardan biri de yatırım seçeneklerinin belirsiz olmasıdır. Otomasyon yöntemi, yatırım sürecini basitleştirirse de bu belirli tercihleri veya kendine özgü yatırım ön görüleri olan yatırımcıları sınırlar. Robo-danışmanlar kişiselleştirme sağlasa da sistem deneyimli yatırımcıların ince ve detay içeren kararlarına yetişemeyebilir.

Ayrıca, algoritmalar karmaşık finansal senaryoları değerlendirme konusunda da yetersiz kalabilir.

Robo-danışmanların sınırlı olduğu bir diğer alan ise gerçek danışmanlara olan erişimin sınırlı olmasıdır. Bazı robo-danışmanlık platformlarında, otomatik hizmetler ile gerçek yani insan olan danışmanlar hibrit bir şekilde kullanılabilir. Ancak bu hibrit kullanım genellikle belirli bir hesap bakiyesini olanlara sunulur veya daha yüksek ücretler ödendiğinde sağlanır.

Ayrıca, robo-danışmanlar bir yatırımcının finansal varlıklarını göstermede eksik kalabilir. Çünkü robo-danışman sadece sisteme entegre edilen hesapları yönetebilir. Bu yüzden birinin tüm finansal durumunu eksiksiz bir şekilde anlamayabilir. Son olarak, insan etkileşiminin az olması ve empatinin olmaması da eleştirilen bir husus olmuştur.

İnsan müdahalesi ve robo-danışmanlık hizmetleri arasındaki bağ

Robo-danışmanlar kişiselleştirilmiş yatırım stratejileri konusunda daha da çok yönlü olmaya başlasalar da şunu kabul etmek önemlidir: portföyünüzü otomatik bir robot veya insan olan herhangi birine emanet edebilmek için belirli bir bilgi ve beceri seviyenizin olması gerekir. 

Kendinizi yatırım prensipleri ve stratejileri konusunda sağlam bir temel kazanmak için eğittiğinizden emin olun. Robo-danışmanlar, bugün her ne kadar çok yönlü bir seviyeye ulaşmış olsalar da sizin de finansal bilgi sahibi olmanız gerekir.

Bu bizi önemli bir hususa getiriyor: Pratik. Binomo gibi platformlar, işlem becerilerini denemek ve finansal yeteneklerinizi geliştirmek için harika bir ortam sağlar. Bu sayede, finansal yolculuğunuzda pasif bir gözlemci olmaktansa aktif bir katılımcı olarak yer alabilirsiniz.

Kaynak:

What is a robo-advisor? Definition from TechTarget

What is a robo-advisor? Pros and cons of using one, Fortune Recommends